Ból zęba świadczy o toczącym się w jego wnętrzu stanie zapalnym. Aby ten stan zapalny wyleczyć należy usunąć jego przyczynę, co potrafi zrobić wyłącznie lekarz stomatolog. Odwlekanie wizyty w przypadku bólu zęba, nawet jeśli ten ustąpi, powoduje pogłębienie stanu zapalnego i pogarsza szanse na wyleczenie zęba, gdy ból powróci. Wygłuszanie stanu zapalnego za pomocą antybiotyków czy leków przeciwbólowych nie usuwa jego przyczyny, a zatem powrót bólu i pogłębienie się stanu zapalnego jest nieuniknione.
Ból na słodkie
Ból zęba pojawiający się przy jedzeniu rzeczy słodkich świadczy o rozwijającej się próchnicy lub nadwrażliwości szyjek zębów spowodowanej ich obnażeniem.
Postępowanie: w celu zatrzymania postępu choroby należy zgłosić się do stomatologa w celu leczenia zębów i usunięcia przyczyny, którą najczęściej jest próchnica.
Samoistny ból zęba
Samoistny ból zęba może się pojawić w przypadku:
• Postępującej próchnicy
• Zapalenia miazgi
• Zatrucia zęba (dewitalizacji)
• Utrudnionego wyrzynania zębów, najczęściej ósemek
• Ucisku resztek pokarmowych na dziąsło pomiędzy zębami – szczególnie często u dzieci
• Zaawansowanej choroby przyzębia
Postępowanie: W przypadku pojawienia się bólu samoistnego konieczna jest niezwłoczna wizyta u stomatologa. Lekarz dzięki dokładnemu badaniu jamy ustnej może ustalić przyczynę bólu oraz ząb od którego on pochodzi. Po ustaleniu diagnozy lekarz przystępuje do leczenia, którym może być założenie leczniczego opatrunku, leczenie kanałowe, antybiotykoterapia, usunięcie zęba lub inne w zależności od wskazań.
Przed wizytą można przyjmować środku przeciwbólowe łagodzące dolegliwości. Nie należy zaprzestawać higieny i mycia zębów, a jeść należy przeciwną stroną zębów.
Należy pamiętać, że ani leki przeciwbólowe, ani antybiotyki nie usuwają przyczyny bólu, a jedynie łagodzą dolegliwości. Dlatego im wcześniej zgłosimy się na wizytę do lekarza tym lepiej – leczenie może być wówczas mniej inwazyjne, a co za tym idzie także mniej kosztowne.
Ból na nagryzanie
Ból przy nagryzaniu może pojawić się w przypadku:
• zgorzeli miazgi i zapalenia tkanek około wierzchołkowych (zazwyczaj powiązany jest z silnym bólem samoistnym oraz bólem nocnym)
• Przeciążenia zęba – na skutek założenia zbyt wysokiego wypełnienia (plomby) lub nieprawidłowego ustawienia zęba w łuku.
• wyrzynające się ósemki – ból jest zazwyczaj rozlany i obejmuje kilka zębów, a nawet zęby przeciwstawne
• po założeniu opatrunku lub wypełnienia w zębie z głęboką próchnicą. Jeżeli taki ból nie ustępuje należy zgłosić się do dentysty.
Postępowanie: W przypadku pojawienia się bólu na nagryzanie konieczna jest wizyta u stomatologa, który rozpozna przyczynę bólu i wdroży odpowiednie postępowanie.
Ból nocny
Ból nasilający się w pozycji leżącej – najczęściej w nocy, jest charakterystyczny dla ropnych zapaleń miazgi zęba. W takim przypadku konieczne jest leczenie kanałowe.
Postępowanie: W przypadku bólu nocnego konieczna jest jak najszybsza wizyta u dentysty. Odkładanie wizyty grozi utworzeniem się ropnia i dużej opuchlizny. Niektóre rodzaje ropni są bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Ponadto, nacięcie ropnia może być bolesne, gdyż w tym przypadku środki znieczulające działają dużo słabiej. Chcąc uniknąć tego przykrego doświadczenia, nie powinno się zwlekać z wizytą.
Ból na zimno
Silny, ostry ból pojawiający się w kontakcie z zimnymi bodźcami tj. zimne powietrze, zimne napoje, lody, ustępujący po ich zadziałaniu i łatwy do zlokalizowania może świadczyć o postępującej próchnicy lub nadwrażliwości zębów spowodowanej obnażeniem szyjek.
Postępowanie: w przypadku wrażliwości na zimno należy zgłosić się do stomatologa w celu zatrzymania procesu chorobowego i wdrożenia odpowiedniego postępowania. W zależności od przyczyny może to być:
• usunięcie próchnicy i wypełnienie zęba lub założenie tymczasowego opatrunku leczniczego
• aplikacja preparatów przeciwko nadwrażliwości szyjek i zalecenie mycia zębów pastą zmniejszającą nadwrażliwość
• pokrycie recesji dziąsła za pomocą zabiegów chirurgicznych
Do czasu wizyty należy unikać pokarmów powodujących ból i stosować pastę do zębów przeciwko nadwrażliwości.
Ból na cieplo
Ból pojawiający się przy spożywaniu rzeczy ciepłych, a łagodzony przez zimno (np. zimne napoje) świadczy o stanie zapalnym miazgi zęba wymagającym leczenia kanałowego. W przypadku odkładania leczenia zapalenie będzie się pogłębiać, aż to utworzenia się ropnia.
Postępowanie: w przypadku wrażliwośći na ciepło należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza dentysty w celu zatrzymania postępu choroby poprzez przeprowadzenie leczenia kanałowego. W celu złagodzenia dolegliwośći można przyjmować środki przeciwbólowe, jeść rzeczy zimne lub robić zimne okłady.
Opuchnięcie twarzy
Pojawienie się opuchlizny na twarzy jest bardzo poważnym objawem, wymagającym pilnej interwencji lekarza. Jest to najczęściej związane z trwającym od dłuższego czasu silnym bólem w okolicy zębów. Opuchlizna może być twarda, jest wówczas naciekiem zapalnym związanym ze zgorzelą miazgi zęba lub utrudnionym wyrzynaniem zęba mądrości, albo miękka, chełbocząca, która jest wynikiem powstania ropnia pod błoną śluzową jamy ustnej.
Powstanie ropnia w okolicy kła górnego, i rozszerzanie się go w kierunku oka, oraz w żuchwie pomiędzy językiem, a zębami (w tzw. dnie jamy ustnej) jest niezwykle niebezpieczne i stanowi bezpośrednie, poważne zagrożenie dla zdrowia i życia chorego. Stan taki wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
W takich przypadkach nie należy zwlekać z wizytą i jak najszybciej zgłosić się na ostry dyżur stomatologiczny w celu nacięcia ropnia.
W łagodniejszych przypadkach wystarczające może się okazać podanie antybiotyku lub rozwiercenie zęba w celu stworzenia ujścia dla gromadzącej się ropy.
Suchy zębodół (ból po usunięciu zęba)
Suchy zębodół jest to utrudnione gojenie rany po usunięciu zęba objawiające się bardzo silnym bólem okolicy rany i nieprzyjemnym posmakiem w ustach. Pojawia się zazwyczaj po 3-4 dniach od zabiegu i trwa ok. tygodnia.
Nie jest to nic groźnego, jednak ból jest bardzo dokuczliwy i wymaga interwencji lekarza w celu jego uśmierzenia. Leczenie polega na codziennym płukaniu rany i założeniu bezpośrednio do niej środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Nie podaje się antybiotyku i nie powinno się go przyjmować samodzielnie, gdyż nic on nie pomaga.
Przyczyny powstawania suchego zębodołu, mimo wielu teorii, nie są znane. Najlepszą metodą zapobiegania jego powstawaniu, choć nie gwarantującą uchronienia się od powstania suchego zębodołu, jest stosowanie się do zaleceń po usunięciu zęba, w szczególności tych dotyczących zakazu palenia papierosów.
Michał Trochimiuk Lekarz stomatolog Warszawa, Otwock, Biała Podlaska